Wpływ żywienia we wczesnym okresie życia na późniejsze zdrowie
Wyniki finansowanych ze środków unijnych badań
ujawniły, w jaki sposób żywienie w łonie matki i w pierwszych latach
życia może wpływać na naszą podatność na otyłość, cukrzycę, choroby
serca, przewlekłą chorobę płuc oraz późniejsze funkcje behawioralne i kognitywne. Ustalenia poczynione w toku projektu EARNEST (Wczesne
programowanie żywieniowe) zostały teraz przełożone na porady praktyczne,
które mogą mieć długofalowo korzystny wpływ na zdrowie kolejnego
pokolenia Europejczyków.
Finansowany ze środków unijnych projekt EARNEST, współkoordynowany
przez prof. Bertholda Koletzko z Ludwig Maximilians-Universität (LMU),
zgromadził międzynarodowy zespół naukowców w celu zidentyfikowania
czynników leżących u podstaw zjawiska "wczesnego programowania
żywieniowego". W ramach projektu EARNEST obserwacją objęto ponad 1.000
dzieci w pięciu krajach UE, od urodzenia do osiągnięcia dwóch lat wraz z późniejszymi wizytami kontrolnymi.
Nadrzędnym celem było zanalizowanie oddziaływania karmienia w wieku
niemowlęcym na późniejszą otyłość. Otrzymane do tej pory wyniki
wskazują, że karmienie niemowląt mieszanką o niskiej zawartości białka -
bardziej zbliżoną do składu mleka matki - zaważyło znacznie mniej niż
podawanie mieszanki o wyższej zawartości białka na wadze dwulatków,
która była zbliżona do wagi dzieci karmionych piersią. Różnice pojawiły
się w wieku sześciu miesięcy i utrzymywały się w późniejszym okresie,
nawet po zakończeniu interwencji, kiedy dzieci przeszły na podobne
diety.
Ta różnica we wczesnym rozwoju zapowiada de facto spadek otyłości w wieku 14-16 lat aż o 13%. Co więcej nowoczesna technika zastosowana w Szpitalu Dziecięcym Hauner Uniwersytetu w Monachium umożliwia pomiar
profilu ponad 200 metabolitów z jednej kropli krwi dziecka. Technika ta
pozwala naukowcom zrozumieć, w jaki sposób żywienie niemowlęcia
produktami o różnej zwartości białka może wpłynąć na szlaki
metaboliczne, które modulują rozwój i zdrowie dziecka.
Zebrano pokaźną ilość danych o "pozytywnych programatorach", takich
jak mleko matki. Mleko matki nie tylko wpływa na przyszłe zdrowie za
pośrednictwem składników pokarmowych, ale także prawdopodobnie poprzez
składniki nieodżywcze. Prace badawcze posłużyły do uwypuklenia raz
jeszcze ochronnego oddziaływania karmienia piersią na późniejsze
zagrożenie otyłością, na co wpływa głównie niższa zawartość białka w mleku matki niż w mieszankach mleka z butelki. Obniżenie zawartości
białka w mieszankach do poziomu bliższego mleku matki mogłoby zapewnić
korzyści ochronne dzieciom karmionym z butelki.
Kolejny "pozytywny programator" - dieta śródziemnomorska lub zdrowa
dieta - może chronić matki przed przedwczesnym porodem i stanem
przedrzucawkowym oraz depresją poporodową, a także poprawić funkcję
układu immunologicznego i IQ ich dzieci w wieku pięciu lat. W przypadku
ryb korzyści zapewniają najwyraźniej długie łańcuchy kwasów tłuszczowych
omega 3, ale naukowcy nie byli do tej pory w stanie wskazać konkretnego
oddziaływania folanów zawartych w warzywach.
"Programowanie" ma również drugą stronę. Czynniki środowiskowe,
takie jak palenie tytoniu przez matkę, zanieczyszczenie powietrza i substancje chemiczne zakłócające funkcję endokrynną mogą pełnić rolę
"negatywnych programatorów" i wpływać niekorzystnie na zdrowie matki i dziecka.
W ramach projektu EARNEST zbadano także "wpływ płci na
programowanie". W jednym z przeprowadzanych testów odkryto na przykład,
że odżywianie we wczesnym okresie życia ma odmienny wpływ na późniejsze
zdolności poznawcze dziewczynek i chłopców urodzonych przedwcześnie, ze
znacznie silniejszym efektem w przypadku chłopców. Podobnie, odżywianie w wieku niemowlęcym miało zdecydowanie różny wpływ na czynnik wzrostu
IGF-1 u dziewczynek i chłopców.
"Te badania mają ogromny potencjał, jeżeli chodzi o poprawę zdrowia i dobrobytu przyszłych pokoleń, obniżenie kosztów opieki zdrowotnej i społecznej oraz zwiększenie produktywności i bogactwa społeczeństw" -
zauważa profesor Berthold Koletzko z Uniwersytetu w Monachium,
koordynator projektu EARNEST. Jednym z istotnym celów projektu EARNEST,
poświęconego wczesnemu programowaniu żywieniowemu, było przełożenie
konkretnych ustaleń badawczych na praktykę. Partnerzy projektu
współpracowali na przykład przy opracowywaniu opartych na dowodach
zaleceń dotyczących spożywania tłuszczu w czasie ciąży, w trakcie
karmienia piersią i w okresie niemowlęctwa.
Inna część tej europejskiej współpracy poświęcona jest czynnikom,
jakie warunkują decyzje rodziców w zakresie odżywiania i trybu życia, a także temu, jakie informacje są im przekazywane w materiałach
publikowanych na przykład przez agencje rządowe, organizacje naukowe czy
pozarządowe. W tej dziedzinie spodziewane są jednak fascynujące, nowe
odkrycia i dlatego profesor Koletzko czuje się jak "alpinista, który
zdobył jeden szczyt tylko po to, aby za nim wyłonił się kolejny.
Potrzebnych jest znacznie więcej badań, aby w pełni zrozumieć, w jaki
sposób czynniki środowiskowe wywołują negatywne skutki w perspektywie
długofalowej i na ile matka jest w stanie chronić przed nimi swoje
dziecko".
Więcej informacji:
EARNEST
http://www.metabolic-programming.org
Źródło: http://cordis.europa.eu/
03-03-2023
Najdokładniejsze systemy satelitarnego transferu czasu
Nie zawsze zegar atomowy działa lepiej niż kwarcowy.
03-03-2023
Ponad połowa chorych z SARS-CoV2 cierpi na długi covid
Przez długi czas może mieć takie objawy jak zmęczenie.
03-03-2023
Uniwersytet Warszawski będzie kształcić kadry dla energetyki jądrowej
Przekazał Wydział Fizyki UW.
Recenzje