Początkowe stadia raka okrężnicy są niewyczuwalne, a kiedy zaczynają dawać objawy może być już za późno. Rak okrężnicy to wolno postępujący nowotwór, który może być niewykrywalny na wczesnych stadiach. Z tego względu konieczne jest coroczne badanie, by zapewnić skuteczne i ratujące życie wykrycie. Złotym standardem w nieinwazyjnych badaniach przesiewowych w kierunku nowotworu okrężnicy jest badanie na krew utajoną w stolcu, które wykrywa obecność krwi w masach kałowych. Test przeprowadza się w oparciu o wiedzę, że guzy nowotworowe i niektóre nienowotworowe polipy okresowo krwawią do światła jelita.

Pomimo obowiązujących obecnie wytycznych, wedle których dla osób między 50. a 74. rokiem życia zaleca się coroczne badanie przesiewowe w kierunku nowotworu okrężnicy, niespełna 37% osób z tej grupy wiekowej wykonuje takie badania zgodnie z zaleceniami. Pacjenci nie stosują się do zaleceń przede wszystkim dlatego, że są zażenowani lub niechętni przekazywaniu próbek kału oraz wiążącym się z tym pozyskiwaniem próbek, przechowywaniem ich i poddawaniem interpretacji laboratoryjnej.

Aby zaradzić tej sytuacji, w ramach finansowanego przez UE projektu SOFT opracowano dokładne, proste w użyciu i niedrogie urządzenie do badań przesiewowych w kierunku raka okrężnicy. Metoda SOFT polega na wizualnej detekcji bezobjawowego nowotworu okrężnicy w procesie przetwarzania zdjęcia próbki. Jej dodatkowym atutem jest to, że nie wymaga pobierania i przetwarzania próbki kału przez pacjenta, czasochłonnej i kosztownej przesyłki oraz interpretacji laboratoryjnej. „Naszym celem było opracowanie ratującej życie metody, która nie byłaby kłopotliwa dla pacjentów i gwarantowałaby zgodność wyników”, wyjaśnia koordynator projektu i dyrektor zarządzający SOFT Medical Ltd, pan Yaron Front.

Urządzenie oparte na aparacie fotograficznym ze smartfonów

Unikalne właściwości krwi w odniesieniu do absorpcji światła i odbijania go zostały bardzo dobrze udokumentowane w literaturze fachowej. „Rozwiązanie projektu SOFT polega na detekcji i analizie unikalnych sygnatur optycznych krwi utajonej (krwi w stolcu, która nie jest widoczna gołym okiem), w celu oceny ryzyka występowania raka okrężnicy”, kontynuuje swoją wypowiedź Front.

Rozwiązanie opracowane w projekcie SOFT wykorzystuje sekwencję obrazów na smartfonie zamiast chemiczno-biologicznej analizy. Pozwala to wyeliminować błąd ludzki powstający w trakcie przetwarzania, przechowywania i dostarczania próbek kału i zestawów analitycznych. A najważniejsze, że eliminuje potrzebę przeprowadzenia analiz laboratoryjnych.

Wdrożenie do praktyki klinicznej

Badacze skonstruowali w pełni funkcjonalny prototyp urządzenia SOFT zawierający wszystkie części składowe urządzenia docelowego. Prototyp przetestowano na ludzkich próbkach i wykazano wysoki poziom wykrywalności, potwierdzając tym samym, że metoda ta jest odpowiednia do badań przesiewowych w kierunku raka okrężnicy. Wdrożenie tego rozwiązania do praktyki klinicznej niewątpliwie poprawi poziom personalnej opieki zdrowotnej w stosunku do rozwiązań stosowanych obecnie.

W kolejnym etapie projektu nastąpi przekształcenie prototypu w urządzenie komercyjne, gotowe do masowej produkcji, a także przeprowadzenie badań klinicznych w celu pozyskania odpowiednich pozwoleń. Szczególny nacisk położono na rozwój rozwiązania, które zostałoby zaaprobowane w krajowych i lokalnych programach badań przesiewowych w kierunku nowotworu okrężnicy we wszystkich państwach członkowskich.

Jak podkreśla Front, „aby opracować najnowocześniejsze wyroby medyczne musimy skupić się na ratowaniu życia setek tysięcy pacjentów diagnozowanych z nowotworem okrężnicy każdego roku, a także pokonać przeszkody, pracując nie bacząc na zyski i kwestie finansowe”. Niewątpliwe wsparcie z programu „Horyzont 2020” pomogło zespołowi projektu SOFT osiągnąć cel i stworzyć pierwszorzędną technologię dla bardziej precyzyjnego wykrywania raka okrężnicy.

Po zakończeniu mapowania dostępności rynku w każdym z państw członkowskich, naukowcy z projektu SOFT stworzyli dla swojego urządzenia do badań przesiewowych w kierunku nowotworu okrężnicy optymalną ścieżkę pozyskania akceptacji i udziału w rynku. Pacjenci chętnie uczestniczyli w testach, dzięki czemu Front jest przekonany, że urządzenie do badań przesiewowych opracowane w projekcie SOFT znacząco poprawi poziom wczesnej detekcji nowotworu i obniży stopień powodowanej przez niego śmiertelności.

Źródło: www.cordis.europa.eu