Eksperyment medyczny jako potencjalna droga leczenia COVID-19
Rozwój oraz milowe kroki w medycynie odbywają się niejednokrotnie przez zastosowanie pionierskich metod badawczych, jedną z takich metod, często będących nowatorskimi działaniami jest eksperyment medyczny. Ta forma badań odpowiednio przygotowana i przeprowadzona daje możliwości naukowego i empirycznego poznania i wprowadzenia nowych terapii, leków lub interwencji medycznych. Brak znanego i skutecznego leku na chorobę koronawirusową (COVID-19) oraz dynamiczny wzrost zachorowań i zgonów z tego powodu, otworzył furtkę naukowcom do wykorzystania dobrodziejstwa, jakim jest eksperyment medyczny.
Rodzaje eksperymentu medycznego
Eksperyment medyczny przeprowadzany na ludziach może być eksperymentem leczniczym lub badawczym.
Eksperymentem leczniczym jest wprowadzenie nowych lub tylko częściowo wypróbowanych metod diagnostycznych, leczniczych lub profilaktycznych w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia osoby leczonej. Może on być przeprowadzony, jeżeli dotychczas stosowane metody nie są skuteczne lub jeżeli ich efektywność nie jest zadawalająca.
Natomiast eksperyment badawczy ma na celu przede wszystkim rozszerzenie wiedzy medycznej. Może być on przeprowadzany zarówno na osobach chorych, jak i zdrowych. Przeprowadzenie eksperymentu badawczego jest dopuszczalne wówczas, gdy uczestnictwo w nim nie jest związane z ryzykiem albo też ryzyko jest niewielkie i nie pozostaje w dysproporcji do możliwych korzystnych rezultatów takiego eksperymentu.
Zasady przeprowadzania i przebieg
Eksperyment medyczny może być przeprowadzany, jeżeli spodziewana korzyść lecznicza lub poznawcza ma istotne znaczenie a przewidywane osiągnięcie tej korzyści oraz celowość i sposób przeprowadzania eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy i zgodne z zasadami etyki lekarskiej. W przypadku gdyby natychmiastowe przerwanie eksperymentu mogło spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia jego uczestnika, lekarz musi go o tym poinformować. Ponadto przeprowadzenie eksperymentu medycznego wymaga pisemnej zgody uczestnika badania.
W badaniach medycznych z udziałem osób zdolnych do udzielenia świadomej zgody każdy potencjalny uczestnik musi zostać należycie poinformowany o:
Rodzaje eksperymentu medycznego
Eksperyment medyczny przeprowadzany na ludziach może być eksperymentem leczniczym lub badawczym.
Eksperymentem leczniczym jest wprowadzenie nowych lub tylko częściowo wypróbowanych metod diagnostycznych, leczniczych lub profilaktycznych w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia osoby leczonej. Może on być przeprowadzony, jeżeli dotychczas stosowane metody nie są skuteczne lub jeżeli ich efektywność nie jest zadawalająca.
Natomiast eksperyment badawczy ma na celu przede wszystkim rozszerzenie wiedzy medycznej. Może być on przeprowadzany zarówno na osobach chorych, jak i zdrowych. Przeprowadzenie eksperymentu badawczego jest dopuszczalne wówczas, gdy uczestnictwo w nim nie jest związane z ryzykiem albo też ryzyko jest niewielkie i nie pozostaje w dysproporcji do możliwych korzystnych rezultatów takiego eksperymentu.
Zasady przeprowadzania i przebieg
Eksperyment medyczny może być przeprowadzany, jeżeli spodziewana korzyść lecznicza lub poznawcza ma istotne znaczenie a przewidywane osiągnięcie tej korzyści oraz celowość i sposób przeprowadzania eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy i zgodne z zasadami etyki lekarskiej. W przypadku gdyby natychmiastowe przerwanie eksperymentu mogło spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia jego uczestnika, lekarz musi go o tym poinformować. Ponadto przeprowadzenie eksperymentu medycznego wymaga pisemnej zgody uczestnika badania.
W badaniach medycznych z udziałem osób zdolnych do udzielenia świadomej zgody każdy potencjalny uczestnik musi zostać należycie poinformowany o:
- celach
- metodach
- źródłach finansowania
- wszystkich możliwych konfliktach interesów
- powiązaniach instytucjonalnych badacza
- przewidywanych korzyściach
- ryzyku
- niedogodnościach związanych z badaniem
- ustaleniach odnoszących się do postępowania po zakończeniu badania
- innych istotnych aspektach badania
Istotnymi ograniczeniami szerokiego zastosowanie badań klinicznych w leczeniu COVID-19 (prowadzonych w nielicznych ośrodkach) są m.in. ich długotrwałość, rosnąca, ale niepełna wiedza o patofizjologii infekcji SARS-CoV-2 oraz wzrost transmisji. Dlatego alternatywą może być tutaj eksperyment medyczny oparty głównie na próbach zastosowania znanych leków w nowym wskazaniu, jakim jest leczenie choroby koronawirusowej.
Niektóre leki eksperymentalnie podawane w COVID-19:
- chlorochina,
- remdesivir,
- lopinavir, rytonavir,
- nitazoksanid,
- tocilizumab,
- oseltamivir,
- inne.
Reasumując, aktualny status poszukiwania skutecznego leczenia COVID-19 jest wyścigiem z czasem, prowadzonym przez naukowców prawie we wszystkich krajach. Badane są eksperymentalnie głównie leki, osocze ozdrowieńców oraz szczepionki, których zastosowanie mogłoby w realny sposób znaczny zahamować lub ograniczyć transmisję koronawirusa.
mgr Anita Błachut, lek. Paweł J. Pawlica
Piśmiennictwo:
1) Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2005 r. nr 226, poz. 1943 z późn. zm.)
2) Deklaracja Helsińska
3) Kodeks Etyki Lekarskiej
mgr Anita Błachut, lek. Paweł J. Pawlica
Piśmiennictwo:
1) Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2005 r. nr 226, poz. 1943 z późn. zm.)
2) Deklaracja Helsińska
3) Kodeks Etyki Lekarskiej
03-03-2023
Najdokładniejsze systemy satelitarnego transferu czasu
Nie zawsze zegar atomowy działa lepiej niż kwarcowy.
03-03-2023
Ponad połowa chorych z SARS-CoV2 cierpi na długi covid
Przez długi czas może mieć takie objawy jak zmęczenie.
03-03-2023
Uniwersytet Warszawski będzie kształcić kadry dla energetyki jądrowej
Przekazał Wydział Fizyki UW.
Recenzje