Nieswoiste choroby zapalene jelit
Młodzi, zdolni, kreatywni a jednak mają pewne dolegliwości, utrudniające im codzienne funkcjonowanie. Manifestujące się biegunkami, bólami brzucha, gorączką i osłabieniem są niezbyt charakterystyczne dla młodych osób. Po dłuższym lub krótszym procesie diagnostycznym w końcu poznajemy rozpoznanie - nieswoista choroba zapalna jelit (IBD). Co to oznacza i czym są te choroby?
Istnieje kilka typów nieswoistych chorób zapalnych jelit, z czego w Europie najpowszechniejsze są wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC) oraz choroba Leśniowskiego - Crohna (CD). Choroba Leśniowskiego - Crohna dotyczy częściej młodszych pacjentów, natomiast wrzodziejące zapalenie jelita grubego dorosłych. Zapadalność w Unii Europejskiej wynosi odpowiednio 5:100000 oraz 10:100000 i najwyższa jest wśród narodów germańskich, w szczególności w krajach skandynawskich, bez rozróżnienia na płeć. Ostatnio obserwujemy wzrost zachorowań na te choroby, co może być związane z rozwojem i industrializacją państw oraz wzrastającą zamożnością społeczeństw. Niektórzy badacze nazywają to adaptacją ludności do „zachodniego stylu życia”. Termin ten oznacza m.in. dietę (często mięsną, tłustą i wysokokaloryczną), brak lub minimalny wysiłek fizyczny, czynniki środowiskowe (przykładamy większą wagę do sterylności i czystości naszego otoczenia), praca (często siedząca przed ekranem komputera), liczne czynniki stresowe, których jest więcej w mieście niż na terenach wiejskich. Natomiast inni naukowcy tłumaczą wzrost zachorowań na nieswoise choroby zapalne jelit tym, że jest to związane z wykrywalnością chorób, która jest większa, zwłaszcza w bardziej rozwiniętych częściach świata.
Przyczyny nieswoistych chorób zapalnych jelit
Istnieje kilka typów nieswoistych chorób zapalnych jelit, z czego w Europie najpowszechniejsze są wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC) oraz choroba Leśniowskiego - Crohna (CD). Choroba Leśniowskiego - Crohna dotyczy częściej młodszych pacjentów, natomiast wrzodziejące zapalenie jelita grubego dorosłych. Zapadalność w Unii Europejskiej wynosi odpowiednio 5:100000 oraz 10:100000 i najwyższa jest wśród narodów germańskich, w szczególności w krajach skandynawskich, bez rozróżnienia na płeć. Ostatnio obserwujemy wzrost zachorowań na te choroby, co może być związane z rozwojem i industrializacją państw oraz wzrastającą zamożnością społeczeństw. Niektórzy badacze nazywają to adaptacją ludności do „zachodniego stylu życia”. Termin ten oznacza m.in. dietę (często mięsną, tłustą i wysokokaloryczną), brak lub minimalny wysiłek fizyczny, czynniki środowiskowe (przykładamy większą wagę do sterylności i czystości naszego otoczenia), praca (często siedząca przed ekranem komputera), liczne czynniki stresowe, których jest więcej w mieście niż na terenach wiejskich. Natomiast inni naukowcy tłumaczą wzrost zachorowań na nieswoise choroby zapalne jelit tym, że jest to związane z wykrywalnością chorób, która jest większa, zwłaszcza w bardziej rozwiniętych częściach świata.
Przyczyny nieswoistych chorób zapalnych jelit
- czynniki genetyczne,
- flora bakteryjna przewodu pokarmowego,
- nadmierna ekspozycja na hormony,
- palenie papierosów (głównie w chorobie Leśniowskiego- Crohna).
Czynniki genetyczne wiodą prym w etiopatogenezie nieswoistych chorób zapalnych jelit, przez co krewni osób chorujących na nie mają zwiększone prawdopodobieństwo zachorowania. Należy zatem przebadać naszych bliskich jeśli sami chorujemy na IBD.
Zakażenia bakteryjne takimi drobnoustrojami jak: Mycobacterium avium complex, Yersinia, Listeria, Escherichia coli oraz Bacteroides vulgatus mogą także sprzyjać rozwojowi choroby. Dieta bogata w białka zwierzęce i tłuszcze nasycone, mała ilość świeżych warzyw, nadmierna ekspozycja na hormony (w mięsie zwierzęcym, jak również antykoncepcja) oraz duża podaż cukru rafinowanego korelują z występowaniem nieswoistych chorób zapalnych jelit. Pewna grupa badań sugeruje również, że izotretynoina może zwiększać ryzyko występowania nieswoistych chorób zapalnych jelit. Lek ten stosowany jest na trądzik, na który choruje wielu nastolatków. Udało się udowodnić również dodatnią korelację między paleniem papierosów a chorobą Leśniowskiego - Crohna. Ciekawostką jest jednak to, że osoby, które przed 20 rokiem życia przeszły appendektomię mają niższą szansę zachorowania na wrzodziejące zapalenie jelita grubego, podczas gdy w przypadku choroby Leśniowskiego - Crohna to ryzyko wzrasta.
Jeśli podejrzewamy u siebie możliwość istnienia nieswoistej choroby zapalnej jelit, w pierwszej kolejności należy zwrócić się do lekarza - najlepiej gastrologa. Leczenie na własną rękę nie jest wskazane. Choroba może mieć skryty i przewlekły przebieg a więc nie zawsze możemy stwierdzić bądź wykluczyć jej obecność. Najważniejszą rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę jest ilość wypróżnień w ciągu doby.
Diagnostyka IBD
- endoskopia: kolonoskopia, illeokolonoskopia, rektoskopia, enteroskopia (CD), fiberosigmoidoskopia (UC), endoskopia kapsułkowa,
- badania obrazowe (USG, TK, MR),
- ocena pasażu jelitowego (kontrastowy wlew doodbytniczy),
- badanie histologiczne wycinków ściany jelita,
- badania krwi: morfologia, poziom żelaza, CRP, OB, albuminy, elektrolity,
- badania kału: kalprotektyna i laktoferyna, posiew bakteryjny,
- przeciwciała: pANCA oraz ASCA.
Profilaktyka i leczenie:
Powinniśmy unikać zakażeń, aby nie indukować choroby. To samo dotyczy stosowania niesteroidowych leków przeciwbólowych, mleka, stresu oraz palenia tytoniu. Odpowiednia dieta pozwala zmniejszyć dolegliwości, szczególnie w przypadku choroby Leśniowskiego -Crohna. Metody farmakologiczne różnią się w zależności od jednostki chorobowej, aktywności (mała, umiarkowana, ciężka) oraz okresów remisji i powrotów tzw. rzutów choroby.
W przypadku powikłań septycznych i przetok okołoodbytniczych stosujemy antybiotykoterapię. Ból możemy zwalczać z pomocą metamizolu lub opioidów o niewielkim wpływie na motorykę jelit (tramadol).
Jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi poprawy, dojdzie do perforacji, niedrożności jelit lub krwotoku, lekarz może zaproponować leczenie operacyjne, które powinniśmy dokładnie przedyskutować aby wybrać najlepszą możliwą ścieżkę leczenia. Świadomość, że wokół nas żyją osoby cierpiące na nieswoiste choroby zapalne jelit, które coraz częściej rozpoznawane, z roku na rok stają się coraz powszechniejsze.
Autorzy: Maciej Koźlik, Marek Olesz
03-03-2023
Najdokładniejsze systemy satelitarnego transferu czasu
Nie zawsze zegar atomowy działa lepiej niż kwarcowy.
03-03-2023
Ponad połowa chorych z SARS-CoV2 cierpi na długi covid
Przez długi czas może mieć takie objawy jak zmęczenie.
03-03-2023
Uniwersytet Warszawski będzie kształcić kadry dla energetyki jądrowej
Przekazał Wydział Fizyki UW.
Recenzje