Blaty, blaty i blaty.. czyli są blaty i BLATY
Jednym z najważniejszych elementów struktury pomieszczeń w laboratoriach są powierzchnie
służące do pracy czyli tzw. powierzchnie robocze a przekładając to na język
bardziej kolokwialny chodzi o blaty. W zależności od charakteru
przeprowadzanych analiz czy operacji dobiera się odpowiedni materiał z którego
blat jest wykonany i w ten sposób optymalizuje się koszty wyposażenia
laboratorium.
Dość dużą grupę materiałów stosowanych na blaty stanowią materiały na bazie żywic chemicznie utwardzalnych ( epoksydowe i poliestrowe) oraz termo-utwardzalnych takich jak płyty z polipropylenu. Żywice epoksydowe czy poliestrowe mimo rozpowszechnionej dość powszechnie opinii mają jednak bardzo ograniczone zastosowanie. W przypadku płyt epoksydowych problemem są wyższe stężenia chemikaliów oraz promieniowanie UV. Są one również bardzo wrażliwe na zarysowania i co za tym idzie, ich estetyka ale przede wszystkim przydatność bakteriologiczna jest wówczas znikoma . Tzw. zabiegi naprawcze w postaci szlifowania uszkodzonej powierzchni nie dają pożądanych rezultatów. Taka powierzchnia nigdy nie będzie już miała takich samych własności jak ta, która wychodzi z fabryki. Nie zazdroszczę również użytkownikom laboratoriów, którzy zdecydują się na taki zabieg w działającym laboratorium.
Dość dużą grupę materiałów stosowanych na blaty stanowią materiały na bazie żywic chemicznie utwardzalnych ( epoksydowe i poliestrowe) oraz termo-utwardzalnych takich jak płyty z polipropylenu. Żywice epoksydowe czy poliestrowe mimo rozpowszechnionej dość powszechnie opinii mają jednak bardzo ograniczone zastosowanie. W przypadku płyt epoksydowych problemem są wyższe stężenia chemikaliów oraz promieniowanie UV. Są one również bardzo wrażliwe na zarysowania i co za tym idzie, ich estetyka ale przede wszystkim przydatność bakteriologiczna jest wówczas znikoma . Tzw. zabiegi naprawcze w postaci szlifowania uszkodzonej powierzchni nie dają pożądanych rezultatów. Taka powierzchnia nigdy nie będzie już miała takich samych własności jak ta, która wychodzi z fabryki. Nie zazdroszczę również użytkownikom laboratoriów, którzy zdecydują się na taki zabieg w działającym laboratorium.
Podobnie ma się
rzecz z blatami na bazie żywic poliestrowych. Choć są one odporne na działanie
UV i w przypadku tzw. „sztucznych kamieni” ( mieszanina żywicy poliestrowej
oraz zmielonych ziaren granitowych i mączki kwarcowej ) są one często
estetyczne to jednak ich słaba odporność na odczynniki chemiczne a w
szczególności na barwniki plasuje je
raczej w kategorii materiałów „egzotycznych” do zastosowań w laboratoriach.
Największą grupą materiałów wykorzystywanych do zastosowania na blaty w laboratoriach są różnego rodzaju laminaty. Poczynając od najprostszych płyt laminowanych z okleiną znanych z zastosowań np. w meblach biurowych, poprzez standardowe płyty HPL ( High Pressured Laminate) po zaawansowane, dedykowane wyłącznie do laboratoriów płyty o spolimeryzowanej, wyjątkowo szczelnej i twardej powierzchni EBC – Trespa TopLab Plus. W zależności od klasy laminatu otrzymujemy w zamian odpowiednio odporny materiał. A spektrum czynników na jakie blaty muszą być odporne jest olbrzymie:
- odczynniki chemiczne,
- barwniki,
- wysoka lub niska temperatura,
- bakterie i odporność powierzchni na ich namnażanie się,
- promieniowanie UV i jonizujące,
- i wiele innych.
Często w laboratoriach chemicznych gdzie wykonywane są analizy z użyciem wyższych stężeń substancji chemicznych są stosowane blaty ceramiczne. Tutaj także mamy do czynienia z bardzo kreatywnym podejściem niektórych dostawców blatów, którzy dostarczają blaty wykonane z fugowanych kafelków ceramicznych ( różnej wielkości, nawet do 1200x1200mm ) nazywając je litymi blatami ceramicznymi. Nie wiem na czym ma polegać ich bycie litymi ale te pojęcia gdzieś tu i ówdzie pojawiają się w postepowaniach publicznych. Ostatnio słyszałem także określenie ceramika kompozytowa a kryje się za tym przytoczony powyżej materiał z mieszaniny żywicy poliestrowej i zmielonego granitu. Trudno to zrozumieć ale może autorzy tego określenia nie potrafią rozróżnić granitu, który jest materiałem naturalnym od ceramiki która jest spiekiem.
W przypadku najbardziej zaawansowanych rodzajów ceramiki ( ceramika techniczna) wypalenie następuje w temperaturze od 1200 nawet do 2000 st. C. I właśnie ta temperatura powoduje, że elementy w niej wypalone uzyskują znakomitą odporność na uderzenia, obciążenie mechaniczne oraz wyjątkową szczelność struktury powierzchni. Szczelność ta warunkuje odporność na przenikanie chemikaliów do wnętrza struktury materiału. Jest również nieodzowna w laboratoriach mikrobiologicznych. Rzadko kiedy zastanawiamy się nad takimi własnościami blatów a są one nie mniej ważne niż odporności na czynniki przytoczone wcześniej.
Odporność blatów na obciążenie mechaniczne wydaje się być całkowicie oczywista. W końcu chodzi o bezpieczeństwo użytkowania. Jednak z doświadczenia wiadomo, że nieodpowiednie materiały oraz niskiej jakości ceramika ( kafelki czy płyty wypalone w niższych zakresach temperatury ) są narażone na pękanie w całym przekroju lub pękanie powierzchniowe ( spękania włosowate) . Te problemy pojawiają się czasem po kilku miesiącach lub nawet latach ale dyskwalifikują one blat do dalszego użytkowania.
Na koniec krótki obrazek filmowy pokazujący odporność na duże obciążenie mechaniczne blatów z litej ceramiki technicznej Fridurit. Proszę zwrócić uwagę, że blat jest podparty jedynie w czterech punktach i stanowi konstrukcję samonośną . Jest to wynikiem wysokiej temperatury wypalenia i osiągnięcia bardzo wytrzymałej i szczelnej struktury materiału.
/Paweł Chrząszcz - Labro Technologie/
wstecz Podziel się ze znajomymi
03-03-2023
Najdokładniejsze systemy satelitarnego transferu czasu
Nie zawsze zegar atomowy działa lepiej niż kwarcowy.
03-03-2023
Ponad połowa chorych z SARS-CoV2 cierpi na długi covid
Przez długi czas może mieć takie objawy jak zmęczenie.
03-03-2023
Uniwersytet Warszawski będzie kształcić kadry dla energetyki jądrowej
Przekazał Wydział Fizyki UW.
Recenzje