Łącznie 25,6 mln zł otrzymało 13 młodych polskich badaczy i badaczek od Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Granty przyznane w ramach programu FIRST TEAM młodzi badacze będą mogli wykorzystać na stworzenie swoich pierwszych zespołów badawczych.

"Program FIRST TEAM wspiera młodych naukowców na kluczowym etapie kariery, kiedy rozpoczynają oni budowanie swojej samodzielności naukowej i pomaga im w podejmowaniu najciekawszych wyzwań badawczych" – mówi w przesłanym PAP komunikacie prasowym zastępca dyrektora ds. działalności programowej FNP dr Tomasz Poprawka. Na prace badawczo-rozwojowe można otrzymać nawet ok. 2 mln zł na trzy lata. Granty są finansowane ze środków pochodzących z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój.

Do trzeciego konkursu w programie FIRST TEAM zgłoszonych zostało 81 wniosków; finansowanie na łączną kwotę 25,6 mln zł otrzymało 13 projektów. Pozyskane od FNP środki pozwolą laureatom konkursu na stworzenie własnych zespołów badawczych i sfinansowanie co najmniej 28 miejsc pracy dla naukowców zatrudnionych w projektach oraz 46 stypendiów dla studentów i doktorantów zaangażowanych w realizację prac badawczych. Do współpracy przy prowadzeniu badań zostało zaproszonych łącznie 26 zagranicznych partnerów naukowych, siedmiu partnerów naukowych z Polski oraz dwóch partnerów gospodarczych.

Wśród laureatów konkursu znalazła się dr Agata Starosta, która będzie realizowała grant na Wydziale Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. Dzięki grantowi w wysokości blisko 2 mln zł będzie ona prowadzić badania mające na celu pokazanie zmiennej natury rybosomów bakteryjnych, tzw. wyspecjalizowanych rybosomów. Zespół dr Starosty będzie badać bakterię Bacillus subtilis. Ma ona niezwykłe właściwości, ponieważ tworzy formy przetrwalnikowe (tzw. spory) które są bardzo odporne na wszelkie formy dezynfekcji oraz mogą przeżyć bardzo wysokie i niskie temperatury, promieniowanie jonizujące czy wpływ silnych chemikaliów.

Szczególny nacisk zostanie położony na znalezienie czynników, które są niezbędne do funkcjonowania sporów, ponieważ może to doprowadzić do opracowania nowych antybiotyków. "Wierzę, że szczegółowe poznanie cyklu życiowego bakterii sporulujących pozwoli na otwarcie nowej drogi do opracowania specyficznych inhibitorów translacji, a tym samym poszerzenie wachlarza antybiotyków, który w ostatnich latach uległ znaczącemu uszczupleniu, ponieważ pojawiły się bakterie oporne na wiele znanych antybiotyków" – stwierdza dr Starosta.

Z kolei dr Konrad Wojciechowski z Fundacji Saule Research Institute będzie kierował badaniami, których celem jest zwiększenie stabilności i niezawodności perowskitowych ogniw słonecznych. Na realizację projektu i założenie własnego zespołu badawczego dr Wojciechowski otrzymał od FNP prawie 2 mln złotych. 

Jednym z technologicznych wyzwań stojących na drodze do masowej komercjalizacji perowskitowej fotowoltaiki jest stabilność tych urządzeń: materiał perowskitowy jest podatny na degradację w warunkach atmosferycznych. "Dodatkowo, niepożądane procesy fizykochemiczne zachodzące na styku warstw wewnątrz ogniwa, mogą w negatywny sposób wpływać na długoterminową trwałość tych połączeń" - tłumaczy dr Wojciechowski.

Zespół kierowany przez dra Wojciechowskiego chce zwiększyć operacyjny czas życia perowskitowych ogniw słonecznych do granicy 15-20 lat, co przybliży komercyjne zastosowanie tej technologii na dużą skalę i pozwoli na konkurowanie z tradycyjnymi technologiami fotowoltaicznymi. Badania będą realizowane we współpracy z czołowymi jednostkami badawczymi w dziedzinie fotowoltaiki z Włoch i Niemiec, zaś partnerem gospodarczym projektu jest Saule Sp. z o.o.

Inna laureatka, dr inż. Joanna Olesiak-Bańska z Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej, na realizację projektu NONA (z ang. Nonlinear Optics, Nanoparticles and Amyloids) otrzymała od FNP 1,7 mln złotych. Celem badań, które będzie prowadzić zespół dr Olesiak-Bańskiej, jest opracowanie nowych metod obrazowania oraz nowych znaczników amyloidów, czyli agregatów białkowych odpowiedzialnych za wiele schorzeń, m.in. za choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona.

Mimo ogromnego wzrostu zainteresowania badaniem mechanizmów powstawania amyloidów oraz wielu prac nad nieinwazyjnymi metodami diagnostyki chorób związanych z powstawaniem amyloidów, nadal nie ma użytecznych narzędzi w tej dziedzinie. Jak tłumaczy dr Olesiak-Bańska, wyniki badania mogą w przyszłości pomóc w stworzeniu nowych narzędzi diagnostycznych opartych na optycznych metodach obrazowania.

Oprócz dr Starosty i dra Wojciechowskiego, granty w ramach trzeciego konkursu w programie FIRST TEAM otrzymali: dr Piotr Brągoszewski z Uniwersytetu Warszawskiego, dr Damian Graczyk z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie, dr Piotr Kolenderski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Dr Michał Komorowski z Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie oraz dr hab. Piotr Michał Korczyk z Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie.

Na liście laureatów znaleźli się również dr inż. Konrad Kowalczyk z Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, dr Radosław Łapkiewicz z Uniwersytetu Warszawskiego, dr Kinga Majchrzak ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, dr inż. Tomasz Marszałek z Politechniki Łódzkiej oraz Michał Roman Szymański z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG-GUMed.