Wpływ urazów, do których dochodzi w narządzie ruchu w hipermobilności, polega nie tylko na naruszeniu ciągłości tkanek, ale również na zaburzeniu funkcji organizmu. Zastosowany wówczas masaż leczniczy może być pomocnym środkiem w leczeniu i rehabilitacji pacjenta. Masaż można stosować dopiero wówczas, kiedy tkanka będzie całkowicie wygojona. Rozcieranie tkanek miękkich okołostawowych, blizn pourazowych oraz pozabiegowych pozwala zapobiegać tworzeniu się przykurczy bliznowatych. Włączenie masażu do rehabilitacji osób po zdjęciu opatrunków gipsowych, pozwala w sposób efektywny przyspieszyć regenerację skóry i poprawić ukrwienie tkanek miękkich, wpłynąć na poprawę elastyczności więzadeł oraz przyspieszyć mineralizację kości. Jako element holistycznego podejścia do pacjenta, w połączeniu z innymi zabiegami fizjoterapeutycznymi, masaż wpływa na znaczne skrócenie okresu rekonwalescencji pourazowej. (PROCHOWICZ, 2006)

Warto zwrócić uwagę na to,  że  bardzo  istotnym  elementem  leczenia  poprawiającym jego skuteczność może być włączenie psychoterapii, a nawet farmakoterapii psychiatrycznej. (MIRSKA I WSPÓŁAUT., 2011)

Podsumowanie

Zespół hipermobilności stawów stwierdza się, gdy uogólnionej, nadmiernej ruchomości stawów towarzyszy ból ze strony układu ruchu. W diagnostyce konieczne jest wykluczenie, zaburzeń neurologicznych, reumatologicznych i metabolicznych. (KOPFF, RACZKOWSKI, 2011)

Zmniejszona stabilność stawów znacząco obniża jakość życia pacjentów. Ze względu na wszechobecność tkanki łącznej jest to zaburzenie wieloukładowe. Wcześnie postawione rozpoznanie i właściwe postępowanie terapeutyczne znacząco wpływa na poprawę jakości życia pacjentów. Podczas diagnostyki różnicowej u osób zgłaszających bóle bez uzasadnienia  wśród objawów podmiotowych, uwzględnić należy zespół hipermobilności stawów.

Leczenie pacjentów z JHS jest wyłącznie objawowe; jest to głównie prawidłowo prowadzona fizjoterapia, której celem jest wzmocnienie osłabionych mięśni i stabilizacja nadmiernie ruchomych stawów, czego efektem jest obniżenie ich bolesności. Zastosowanie  wieloaspektowego, kompleksowego programu ćwiczeń przyczynia się nie tylko do poprawy funkcjonowania układu ruchu, ale przede wszystkim –  do poprawy jakości życia pacjenta. (KOPFF, RACZKOWSKI, 2011; MIRSKA I WSPÓŁAUT., 2011; STODOLNA – TUKENDORF, STODOLNY, 2010)

Ewa Kołodziej¹, Robert Latosiewicz¹

¹Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Wydział Nauk o Zdrowiu, Katedra Rehabilitacji, Fizjoterapii i Balneoterapii, Zakład Rehabilitacji i Fizjoterapii, ul. W. Chodźki 6, Lublin 20-093

Piśmiennictwo

ALBRIGHT J., ALLMAN R., BROSSEAUL L., TUGWELL P. I WSP. 2001. Philadelphia panel evidence-based clinical practice guidelines on selected rehabilitation interventions for knee pain. Physical Therapy; 10: 1675–1700

BAUER A., WIECHEĆ M. 2012. Przewodnik metodyczny po wybranych zabiegach fizykalnych. Wyd. Markmed Rehabilitacja, Wrocław

BERGER P., MATZNER L. 1999. Study of 99 patients with osteoarthritis (OA) of the knee to investigate effectiveness of low frequency electrical currents on mobility and pain: action potential stimulation (APS) currents compared with TENS and placebo. SAJAA; 2: 2–13

BIRO F, GEWANTER HL, BAUM J. 1983. The hypermobility syndrome. Pediatrics;72:701–706.

DEMCZYSZAK I., WRZOSEK Z. 2001. Współczesne metody elektroterapii bólu ze szczególnym uwzględnieniem przezskórnej elektroneurostymulacji TENS. Fizjoterapia; 3: 48–54.

FERRELL  W.R.,  TENNANT  N.,  STURROCK  R.D.,  ASHTON  L.,  CREED  G.,  BRYDSON  G., RAFFERTY  D. 2004. Amelioration  of  symptoms  by  enhancement  of  proprioception  in patients with joint hypermobility syndrome. Arthritis Rheum. 50, 3323.

FRANEK A., FRANEK E., POLAK A. 2001. Nowoczesna elektroterapia. Śląska Akademia Medyczna, Katowice, 70–95

GOLDMAN JA. 1991. Hypermobility and deconditioning: important links to fibromyalgia/fibrositis. South Med J.;84:1192–1196.

GRAHAME  R.  2007. The  need  to  take  a  fresh  look  at  criteria  for  hypermobility.  J Rheumatol., 34, 664.

GRAHAME  R.,  BIRD  H.  2001. British  consultant  rheumatologists'  perceptions  about  the hypermobility  syndrome:  A  national  survey. Source Rheumatology.,45,559.

JAGUCKA – MĘTEL W., BRZESKA P. I IN. 2013. Fizjoterapia układu ruchowego narządu żucia. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, , 59, 2, 71–75

 KEER  R.,  SIMMONDS  J. 2011.  Joint  protection  and  physical rehabilitation  of  the  adult with hypermobility syndrome. Curr. Opin. Rheumatol., 23, , 131.

KEMP S., ROBERTS I., GAMBLE C., WILKINSON S., DAVIDSON J.E., BAILDAM E.M. 2010.  A randomized  comparative  trial  of  generalized  vs  targeted  physiotherapy  in  the management of childhood hypermobility. Rheumatology, 49, , 315.

KIRK  J.A,  ANSELL  B.M,  BYWATERS  E.L. 1967. The  hypermobility  syndrome.  Ann Rheum Dis., 26, 419.

KOPFF B., RACZKOWSKI J.W. 2011. Zespół hipermobilności stawów – rzadko rozpoznawana patologia w obrębie narządu ruchu. Kwartalnik Ortopedyczny, 2, s. 80 – 92.

LAWRENCE A. 2005. Benign hypermobility syndrome. J Indian Rheumatol. Assoc.; 13: 150–155.

ŁAZOWSKI J. 2000. Podstawy fizykoterapii. Wydawnictwo AWF, Wrocław, 244–245

MERCOLA J.M., KIRSCH D.L. 1995. The basis for microcurrent electrical therapy in conventional medical practice. J. Adv. Med.; 8: 2–14.

MIKA T. 2001 Fizykoterapia. PZWL, Warszawa, 151–253.

MIRSKA A., KALINOWSKA K., TOPÓR E. 2011.  Łagodny zespół hipermobilności stawów. Neurologia Dziecięca., 20, 41,135–140.

NORDENSKIOLD U. 1994. Evaluation of assistive devices after a course in joint protection. Int J Technol Assess Health Care.;10:293–304

PISULA – LEWANDOWSKA A. 2014. Fizykoterapia z wykorzystaniem preparatów farmakologicznych (leków). Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja, Suplement lipiec/sierpień, s. 70-74

PROCHOWICZ Z. 2006.  Podstawy masażu klasycznego. PZWL, Wyd. 5, s. 85 – 94.

PYSZAWA A., KUJAWA J. 2003. Zastosowanie elektroterapii w leczeniu bólu. Polska Medycyna Paliatywna, tom 2, nr 3, s. 167 – 173

ROSS J, GRAHAM R. 2011. Easily  Missed? Joint hypermobility syndrome. BMJ., 342, c7167.

RUSSEK L. N. 1999.  Hipermobility syndrome. Physical Therapy; 79:591-599

SIMMONDS J. V., KEER R. J. 2007. Hypermobility and the hypermobility syndrome. Manual Therapy 12 298–309.

SIMPSON  M.R. 2006. Benign  Joint  Hypermobility  Syndrome:  Evaluation,  Diagnosis, and Management. J Am Osteopath Assoc., 106, 531.

STODOLNA–TUKENDORF J., STODOLNY J. 2010.  Zespół hipermobilności konstytucjonalnej, cz. I. Medical Tribune, 6.

STODOLNA–TUKENDORF J., STODOLNY J. 2010.  Zespół hipermobilności konstytucjonalnej, cz. II. Medical Tribune,7.

STODOLNY J. 1999. Choroba przeciążeniowa kręgosłupa. ZL Natura, Kielce.

TINKLE B.T., BIRD H.A.,  GRAHAME R.,  LAVALLEE M.,  LEVY H.P., SILLENCE D. 2009. The lack  of  clinical  distinction  between  the  hypermobility  type  of  Ehlers-Danlos syndrome  and  the  joint  hypermobility  syndrome  (a.k.a.  hypermobility syndrome). Am J Med Genet. Part A., 149A, 2368.

VAN PAPENDORP D.H., KRUGER M.C., MARITZ C., DIPPENAAR N.G. 2000. Action potential stimulation therapy: self assessment by 285 patients with chronic pain. Med. J.; 42: 101–106.

ZIMMERMANN–GÓRSKA I., BONIKOWSKA – ZGAIŃSKA M., DYTZ-ŚWITEK D., HARASYMOWICZ D. 2012.  Fizjoterapia w nadmiernej ruchomości stawów. Część II – Choroby przebiegające z nadmierną ruchomością stawów. Prakt. Fizjoter. Rehabil., 28, , 59-62.

ZIMMERMANN–GÓRSKA I., BONIKOWSKA–ZGAIŃSKA M., DYTZ-ŚWITEK D., HARASYMOWICZ D. 2012. Fizjoterapia w nadmiernej ruchomości stawów. Część III – Porównawcza ocena metod określania nadmiernej ruchomości stawów. Prakt. Fizjoter. Rehabil., 32, , 12-17.

ZIMMERMANN–GÓRSKA I., BONIKOWSKA–ZGAIŃSKA M. 2012.  Fizjoterapia w nadmiernej ruchomości stawów. Część I.  Diagnostyka nadmiernej ruchomości stawów. Prakt. Fizjoter.  Rehabil., 25, , 46-49.