Podsumowanie

Histamina jest substancją znaną w biologii i medycynie już od ponad stu lat, jednakże badania naukowe w dalszym ciągu dostarczają interesujących informacji o coraz to nowych aspektach aktywności biologicznej tej aminy biogennej. Leki, które wywołują swój efekt farmakologiczny poprzez oddziaływanie z receptorami histaminowymi, są powszechnie stosowane w medycynie i farmacji. Są użytecznym narzędziem terapeutycznym lekarzy wielu specjalności, głównie alergologów, dermatologów, gastroenterologów, otorynolaryngologów, pediatrów, internistów, czy też lekarzy rodzinnych. Wiele z tych substancji jest dostępnych jako preparaty OTC (wydawane bez przepisu lekarza).

Długa historia badań nad histaminą sprawia, że staje się ona tym lepszym przykładem, obrazującym pewną ogólną koncepcję, która leży u podstaw farmakologii. Ta dziedzina nauki, wspólna dla medycyny i farmacji, opiera się bowiem na dogłębnym poznaniu receptorów, ich struktury, lokalizacji tkankowej i narządowej, mechanizmu transdukcji sygnału oraz skutków fizjologicznych ich aktywacji bądź zablokowania, budowy i metabolizmu substancji, które są endogennymi ligandami dla tych receptorów, a następnie odnalezieniu substancji egzogennych, które mogą wywierać efekt farmakologiczny poprzez hamowanie bądź aktywację określonych receptorów w sposób, który może być wykorzystany w leczeniu i diagnostyce chorób. Postęp technologiczny, powstanie i rozwój takich dziedzin nauki jak genetyka, biologia molekularna, bioinformatyka, proteomika, czy też metabolomika, udoskonala i rozszerza możliwości prowadzenia tego typu badań.

Grzegorz K. Jakubiak

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu

pl. Traugutta 2, 41-800 Zabrze

e-mail: grzegorz.k.jakubiak@gmail.com

LITERATURA:

ALONSO N., ZAPPIA C. D., CABRERA M., DAVIO C. A., SHAYO C., MONCZOR F., FERNÁNDEZ N. C. 2015. Physiological implications of biased signaling at histamine H2 receptor. Frontiers in Pharmacology. 6. 45. DOI: 10.3389/fphar.2015.00045.

AMIN K. 2012. The role of mast cells in allergic inflammation. Respiratory Medicine. 106. 9-14.

BATYCKA-BARAN A., BARAN W. 2011. Atopowe zapalenie skóry (AZS). Lek w Polsce. 21(4). 42-51.

CHURCH D. S., CHURCH M. K. 2011. Pharmacology of antihistamines. World Allergy Ogranization Journal. 4. 22-S27.

DALE H. H., LAIDLAW P. P. 1910. The physiological action of β-iminazolylethylamine. The Journal of Physiology. 41(5), 318-344.

DEITRICK C. L., MICK D. J., LAUFFER V., PROSTKA E., NOWAK D., INGERSOLL G. 2015. A comparison of two differing doses of promethazine for the treatment of postoperative nausea and vomiting. Journal of Perianesthesia Nursing. 30(1). 5-13.

ENARSON P., GOUIN S., GOLDMAN R. D. 2011. Dimenhydrinate use for children with vomiting. Canadian Family Physician. 57(4): 431-432.

HASIEC A., WASIAK W., SZUFLADOWICZ E., BODALSKI R., WALCZAK F., OLEKSIUK T., KWIATEK P., MICHAŁOWSKA I. 2010. Zaburzenia rytmu serca w chorobach układu oddechowego. Choroby serca i naczyń. 7(3). 143-152.

HELLMANN A., MITAL A. 2016. Mastocytoza. [W:] Interna Szczeklika 2016/2017. Mały podręcznik. GAJEWSKI P. (red.). Kraków. Medycyna Praktyczna.

HUMPHRIES T. J., MERRITT G. J. 1999. Review article: drug interactions with agents used to treat acid-related diseases. Alimentary Pharmacology and Therapeutics. 13 (3). 18-26.

JAWIEŃ J., OLSZANECKI R. 2012. Farmakologia autakoidów. [W:] Farmakologia. KORBUT R. (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa. 129-209.

KATZUNG B. G. 2012. Histamina, serotonina i alkaloidy sporyszu. [W:] Farmakologia ogólna i kliniczna. KATZUNG B. G. (red.), BUCZKO W. (red. wyd. pol.). Lublin. Wyd. Czelej. 311-336.

KRUSZEWSKI J. 2016. Anafilaksja i wstrząs anafilaktyczny. [W:] Interna Szczeklika 2016. GAJEWSKI P. (red.). Kraków. Medycyna Praktyczna. 2101-2107.

LIU C., MA X. J., JIANG X., WILSON S. J., HOFSTRA C. L., BLEVITT J., PYATI J., LI X., CHAI W., CARRUTHERS N., LOVENBERG T. W. 2001. Cloning and pharmacological characterization of a fourth histamine receptor (H4) expressed in bone marrow. Molecular Pharmacology. 59(3). 420-426.

MAINTZ L., NOVAK N. 2007. Histamine and histamine intolerance. American Journal of Clinical Nutrition. 85. 1185-1196.

MAKOWSKA I. 2014. Farmakoterapia bezsenności. Lek w Polsce. 24(4). 14-20.

MEDINA M. A., CORREA-FIZ F., RODRIGUEZ-CASO C., SANCHEZ-JIMENEZ F. 2005. A comprehensive view of poliamine and histamine metabolizm to the light of new technologies. Journal of Cellular and Molecular Medicine. 9(4). 854-864.

MERK H. F. 2001. Standard treatment: the role of antihistamines. Journal of Investigative Dermatology Symposium Proceedings. 6(2). 153-156.

MORSE K. L., BEHAN J., LAZ T. M. I IN. 2001. Cloning and characterization of a novel human histamine receptor. Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics. 296(3). 1058-1066.

NAKAMURA T., ITADANI H., HIDAKA Y., OHTA M., TANAKA K. 2000. Molecular cloning and characterization of a new human histamine receptor, HH4R. Biochemical and Biophysical Research Communications. 279. 615-620.

NGUYEN T., SHAPIRO D. A., GEORGE S. R., SETOLA V., LEE D. K., CHENG R., RAUSER L., LEE S. P., LYNCH K. R., ROTH B. L., O’DOWD B. F. 2001. Discovery of a novel member of the histamine receptor family. Molecular Pharmacology. 59(3). 427-433.

ODA T., MORIKAWA N., SAITO Y., MASUHO Y., MATSUMOTO S. 2000. Molecular cloning and characterization of a novel type of histamine receptor preferentially Expressem in leukocytes. The Journal of Biological Chemistry. 275(47). 36781-36786.

PANULA P., CHAZOT P. L., COWART M. I IN. 2015. International Union of Basic and Clinical Pharmacology. XCVIII. Histamine Receptors. Pharmacological Reviews. 67. 601-655.

RODWELL V. W. 2012. Conversion of amino acids to specialized products. [W:] Harper’s illustrated biochemistry. MURRAY R. K., BENDER D. A., BOTHAM K. M., KENNELLY P. J., RODWELL V. W., WEIL P. A. (red.). The McGraw Hill Companies. New York. 297-306.

RYGALSKI M., ZAWISZA E. 2015. Atrybuty nowoczesnego leku przeciwhistaminowego. Lek w Polsce. 25(3). 20-25.

SCHWARTZ J. C. 2011. The histamine H3 receptor: from discovery to clinical trials with pitolisant. British Journal of Pharmacology. 163. 713-721.

SHIN J. M., VAGIN O., MUNSON K., KIDD M., MODLIN I. M., SACHS G. 2008. Molecular mechanisms in therapy of acid-related diseases. Cellular and Molecular Life Sciences. 65(2). 264-281.

SIMONS F. E., SIMONS K. J. 2008. H1 antihistamines: current status and future directions. World Allergy Ogranization Journal. 1(9). 145-155.

STRUPP M., DIETERICH M., BRANDT T. 2013. The treatment and natural course of peripheral and central vertigo. Deutsche Ärzteblatt International. 109(29-30). 505-516.

STEINBRICH J. D. 2012. Farmakoterapia chorób alergicznych. Lek w Polsce. 22(5). 16-31.

ŚWIĘCICKI Ł. 2015. Terapia zaburzeń lękowych – problem wyboru leku w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Pediatria i Medycyna Rodzinna. 11(1). 85-94.

TAYLOR C. W., KONIECZNY V. 2016. IP3 receptors: take four IP3 to open. Science Signaling. 9(422). DOI: 10.1126/scisignal.aaf6029.

THURMOND R. L. 2015. The histamine H4 receptor: from orphan tot he clinic. Frontiers in Pharmacology. 6-65. DOI: 10.3389/fphar.2015.00065.

WINDAUS A., VOGT W. 1907. Synthese des Imidazolyl-äthylamins. European Journal of Inorganic Chemistry. 40(3). 3691-3695. DOI: 10.1002/cber.190704003164

ZHAO Y., VANHOUTTE P. M., LEUNG S. W. 2015. Vascular nitric oxide: beyond eNOS. Journal of Pharmacological Sciences. 129. 83-94.

ZHU Y., MICHALOVICH D., WU H. L. I IN. 2001. Cloning, expression, and pharmacological characterization of a novel human histamine receptor. Molecular Pharmacology. 59. 434-441.