Akceptuję
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczone w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności

Zamknij X
Strona główna Artykuły

Cholinoesterazy jako wskaźniki w monitoringu biologicznym


Mechanizm toksycznego działania pestycydów

Zarówno pestycydy fosforoorganiczne, jak i karbaminowe, powodują zahamowanie aktywności cholinoesteraz. Jak wcześniej wspomniano enzymy te biorą udział w rozkładzie acetylocholiny, chroniąc w ten sposób układ nerwowy przed nadmiernym pobudzeniem i związanymi z tym uszkodzeniami (KILANOWICZ, 2006).

Estry fosforoorganiczne dezaktywują cholinoesterazy podczas dwuetapowej reakcji fosforylacji, bowiem łączą się one z obecną w centrum aktywnym enzymu seryną za pomocą wiązania kowalencyjnego. Produktem tego procesu jest nieaktywny, ufosforylowany enzym (BRZEZIŃSKI I SZUTOWSKI, 2005). Połączenie pomiędzy enzymem a substratem jest w tym przypadku trwałe, a w wyniku tego cholinoesterazy tracą swoją zdolność do rozkładu estrów choliny. Szczególnie wrażliwa na działanie związków fosforoorganicznych jest AChE, ponieważ w kontakcie z nimi traci ona swoją fizjologiczną funkcję. Zahamowanie aktywności BChE, która określonej fizjologicznej funkcji nie posiada, nie niesie ze sobą aż tak negatywnych skutków (MASSON I LOCKRIDGE, 2010). Ponadto enzym ten wykazuje działanie detoksykacyjne. Podczas hydrolizy pestycydów fosforoorganicznych butyrylocholinoesteraza neutralizuje je poprzez łączenie się z nimi. Dzięki tej swoistej dezaktywacji toksyczne związki nie mogą wiązać się z AChE i hamować jej aktywności biologicznej (BUKOWSKA I IN., 2007).

Mechanizm toksycznego działania karbaminianów jest podobny jak w przypadku estrów fosforoorganicznych. Związki te również łączą się z grupą hydroksylową seryny, powodując jej dezaktywację. Ma to miejsce podczas procesu karbamylacji. W wyniku tej reakcji powstaje nietrwały kompleks enzym-substrat, który bardzo szybko się rozpada, a cholinoesterazy mogą się reaktywować. Dzięki tej cesze odróżniającej je od pestycydów fosforoorganicznych, karbaminiany są zaliczane do odwracalnych inhibitorów cholinoesteraz. Z tej właściwości wynika także ich mniejsza toksyczność (BRZEZIŃSKI I SZUTOWSKI, 2005).

Zatrucia związkami fosforoorganicznymi i karbaminowymi w rolnictwie


Zatrucia inhibitorami cholinoesteraz najczęściej mają charakter niecelowy i przypadkowy. Wynikają one z przedostania się pestycydów drogą oddechową lub doustnie do organizmu w przypadku długotrwałego narażenia na działanie pestycydu, niestosowania się do zaleceń producenta lub nieprzestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (WALESIUK I IN., 2010). Grupą wysokiego ryzyka są w tym przypadku pracownicy zakładów wytwarzających pestycydy oraz rolnicy, którzy prowadząc prace w swoich gospodarstwach z użyciem tych substancji, narażają się na poważne ubytki zdrowia a nawet śmierć. W wielu krajach ekspozycja na będące inhibitorami cholinoesteraz związki chemiczne jest uważana za palący problem dla milionów osób zajmujących się uprawą roślin (CIESIELSKI I IN., 1994). Szacuje się, że rocznie w wyniku toksycznego działania pestycydów fosforoorganicznych następuje aż 260 000 zgonów (GUNNELL I IN., 2007). Problem ten jest szczególnie istotny, ponieważ na całym świecie sprzedaż środków ochrony roślin z roku na rok wzrasta. W 2012 roku w Polsce sprzedano 61,5 tysięcy ton pestycydów, czyli 3-krotnie więcej niż w roku 2001, kiedy liczba ta wynosiła 22 tysiące ton. Obecnie na terenie naszego kraju do obrotu i stosowania dopuszczonych jest 648 środków ochrony roślin. W roku 2012 związki fosforoorganiczne najczęściej wykorzystywano w postaci insektycydów i akarycydów, natomiast karbaminiany w formie fungicydów i bakteriocydów (MALINOWSKA I IN., 2015). Długotrwała ekspozycja na działanie tych substancji skutkuje pojawieniem się wielu zaburzeń i schorzeń w organizmie człowieka, do których zaliczyć można różnego rodzaju nowotwory oraz zaburzenia funkcji poznawczych (BOLOGNESI, 2003; WEBSTER I IN., 2002; TIMOFEEVA I IN., 2008). Toksyczny wpływ inhibitorów cholinoesteraz stosowanych w ochronie roślin negatywnie odbija się także na układzie rozrodczym. Odnotowano przypadki bezpłodności, oddziaływania teratogennego, a nawet poronień u osób wystawionych na ekspozycję pestycydów (CIESIELSKI I IN., 1994). Pestycydy te przyczyniają się również do zaburzeń gospodarki hormonalnej i enzymatycznej organizmu (WALESIUK I IN., 2010).

 

Ocena narażenia na pestycydy


Na przestrzeni ostatnich lat na grupach rolników obcujących z toksycznymi pestycydami przeprowadzono liczne badania, które wykazały, że w ich organizmach aktywność cholinoesteraz była znacznie niższa niż u osób, które nie miały kontaktu z tymi substancjami. Zmiany w aktywności i stężeniu enzymów następują powoli i są odpowiedzią biologiczną ustroju na ekspozycję tych związków (CIESIELSKI I IN., 1994). Niektóre z tych badań miały miejsce w krajach rozwijających się, gdzie informacje dotyczące wpływu pestycydów na zdrowie oraz sposobów ich bezpiecznego użytkowania są ograniczone (SAVOLAINEN, 2006). Wyniki analiz przeprowadzonych na 190 rolnikach uprawiających ryż w Regionie Delty Mekongu w Wietnamie wykazały wysoką częstotliwość występowania u tych osób zatruć pestycydami fosforoorganicznymi i karbaminianowymi. Zatrucia te były głownie efektem długotrwałej ekspozycji na szkodliwe działanie tych substancji – ponad 35% przebadanych osób doświadczyło ostrego zatrucia pestycydami przy zmniejszeniu aktywności acetylocholinoesterazy o 25%, a aż 21% osób cierpiało z powodu zatruć przewlekłych, gdzie aktywność AChE była obniżona nawet o 66% (DASGUPTA I IN., 2007). Podobne badania przeprowadzono w Chatturat w Tajlandii, gdzie oznaczono aktywność cholinoesterazy w surowicy krwi pobranej od 350 pracujących przy uprawach chili osób. Wykazano wówczas, że u 32% rolników enzym ten nie wykazuje prawidłowej aktywności, a ponadto występują u nich liczne objawy zatrucia pestycydami takie jak zawroty i bóle głowy, nudności, wymioty oraz gorączka (KACHAIYAPHUM I IN., 2010). Aktywność AChE przeanalizowano także wśród 90 nepalskich rolników, a otrzymane wyniki porównano następnie z wynikami grupy kontrolnej, którą stanowiły osoby nienarażone na działanie badanego czynnika. W rezultacie badania wykazały, że ryzyko wystąpienia obniżonego poziomu AChE u rolników było 3-krotnie większe niż w grupie kontrolnej (NEUPANE I IN., 2014). Badania dotyczące narażenia na szkodliwe działanie pestycydów prowadzono również w Polsce. W latach 2003-2013 w Pracowni Toksykologii w Krakowie przebadano 819 pacjentów ze szpitali na terenie województwa małopolskiego i świętokrzyskiego, diagnozowanych pod kątem zatrucia pestycydami. Aż 451 (55,1%) z wykonanych oznaczeń wykazało aktywność enzymu poniżej zakresu fizjologicznego, wskazując tym samym na narażenie tych osób na pestycydy. Roczniewykonywano średnio ok. 55 prób.  Nie stwierdzono istotnych zmian w aktywności AChE, co oznacza, że zagrożenie zatruciem tymi substancjami utrzymywało się na tym samym poziomie (GOMÓŁKA I HYDZIK, 2014). Jednocześnie odnotowano, że w czasie badanego dziesięciolecia liczba oznaczeń aktywności acetylocholinoesterazy, jako wskaźnika narażenia na pestycydy fosforoorganiczne i karbaminianowe, zmniejszyła się o 41% (SZPAK I GOMÓŁKA, 2015).



Drukuj PDF
wstecz Podziel się ze znajomymi

Recenzje



Informacje dnia: Ograniczenie soli w diecie może być groźne Nie mam jeszcze wniosków na temat pochodzenia Covid-19 Najdokładniejsze systemy satelitarnego transferu czasu Ponad połowa chorych z SARS-CoV2 cierpi na długi covid Zintegrować informacje o logistyce Wystawa "Nie to niebo" Ograniczenie soli w diecie może być groźne Nie mam jeszcze wniosków na temat pochodzenia Covid-19 Najdokładniejsze systemy satelitarnego transferu czasu Ponad połowa chorych z SARS-CoV2 cierpi na długi covid Zintegrować informacje o logistyce Wystawa "Nie to niebo" Ograniczenie soli w diecie może być groźne Nie mam jeszcze wniosków na temat pochodzenia Covid-19 Najdokładniejsze systemy satelitarnego transferu czasu Ponad połowa chorych z SARS-CoV2 cierpi na długi covid Zintegrować informacje o logistyce Wystawa "Nie to niebo"

Partnerzy

GoldenLine Fundacja Kobiety Nauki Job24 Obywatele Nauki NeuroSkoki Portal MaterialyInzynierskie.pl Uni Gdansk MULTITRAIN I MULTITRAIN II Nauki przyrodnicze KOŁO INZYNIERÓW PB ICHF PAN FUNDACJA JWP NEURONAUKA Mlodym Okiem Polski Instytut Rozwoju Biznesu Analityka Nauka w Polsce CITTRU - Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu Akademia PAN Chemia i Biznes Farmacom Świat Chemii Forum Akademickie Biotechnologia     Bioszkolenia Geodezja Instytut Lotnictwa EuroLab

Szanowny Czytelniku!

 
25 maja 2018 roku zacznie obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r (RODO). Potrzebujemy Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przechowywanych w plikach cookies. Poniżej znajdziesz pełny zakres informacji na ten temat.
 
Zgadzam się na przechowywanie na urządzeniu, z którego korzystam tzw. plików cookies oraz na przetwarzanie moich danych osobowych pozostawianych w czasie korzystania przeze mnie ze strony internetowej Laboratoria.net w celach marketingowych, w tym na profilowanie i w celach analitycznych.

Kto będzie administratorem Twoich danych?

Administratorami Twoich danych będziemy my: Portal Laboratoria.net z siedzibą w Krakowie (Grupa INTS ul. Czerwone Maki 55/25 30-392 Kraków).

O jakich danych mówimy?

Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług w tym zapisywanych w plikach cookies.

Dlaczego chcemy przetwarzać Twoje dane?

Przetwarzamy te dane w celach opisanych w polityce prywatności, między innymi aby:

Komu możemy przekazać dane?

Zgodnie z obowiązującym prawem Twoje dane możemy przekazywać podmiotom przetwarzającym je na nasze zlecenie, np. agencjom marketingowym, podwykonawcom naszych usług oraz podmiotom uprawnionym do uzyskania danych na podstawie obowiązującego prawa np. sądom lub organom ścigania – oczywiście tylko gdy wystąpią z żądaniem w oparciu o stosowną podstawę prawną.

Jakie masz prawa w stosunku do Twoich danych?

Masz między innymi prawo do żądania dostępu do danych, sprostowania, usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. Możesz także wycofać zgodę na przetwarzanie danych osobowych, zgłosić sprzeciw oraz skorzystać z innych praw.

Jakie są podstawy prawne przetwarzania Twoich danych?

Każde przetwarzanie Twoich danych musi być oparte na właściwej, zgodnej z obowiązującymi przepisami, podstawie prawnej. Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych w celu świadczenia usług, w tym dopasowywania ich do Twoich zainteresowań, analizowania ich i udoskonalania oraz zapewniania ich bezpieczeństwa jest niezbędność do wykonania umów o ich świadczenie (tymi umowami są zazwyczaj regulaminy lub podobne dokumenty dostępne w usługach, z których korzystasz). Taką podstawą prawną dla pomiarów statystycznych i marketingu własnego administratorów jest tzw. uzasadniony interes administratora. Przetwarzanie Twoich danych w celach marketingowych podmiotów trzecich będzie odbywać się na podstawie Twojej dobrowolnej zgody.

Dlatego też proszę zaznacz przycisk "zgadzam się" jeżeli zgadzasz się na przetwarzanie Twoich danych osobowych zbieranych w ramach korzystania przez ze mnie z portalu *Laboratoria.net, udostępnianych zarówno w wersji "desktop", jak i "mobile", w tym także zbieranych w tzw. plikach cookies. Wyrażenie zgody jest dobrowolne i możesz ją w dowolnym momencie wycofać.
 
Więcej w naszej POLITYCE PRYWATNOŚCI
 

Newsletter

Zawsze aktualne informacje