Streszczenie

Kurczące się zasoby białka oraz ograniczone możliwości jego produkcji stanowią jeden z najpoważniejszych ekonomicznych problemów świata. Brak białka, jak wielu z nas mogłoby się wydawać, nie dotyczy tylko państw zagrożonych klęską głodu czy niedostatkiem żywności, ale całego świata. Najważniejsze zadanie, jakie obecnie stawia się technologom żywności to znalezienie sposobu na racjonalne gospodarowanie istniejącymi rezerwami białka oraz poszukiwanie alternatywnych źródeł tego cennego składnika.

Niezwykle obiecującym, lecz niekonwencjonalnym dla Europejczyków źródłem białka są owady jadalne. Są one szeroko spożywane na całym świecie, a liczne zalety ich konsumpcji przemawiają tylko za niezwłocznym włączeniem ich do naszej diety.Na korzyść entomofagi przemawia wysoka wartość odżywcza owadów, a ze względu na przyjazność dla środowiska nazywane są one ekologicznym białkiem. Zalegalizowanie owadzich produktów wymaga jednak dokładnej analizy regulacji prawnych i spełnienia stawianych wymogów bezpieczeństwa.

Rosnąca popularność owadów jadalnych zmusza do uważnego przyjrzenia się temu zagadnieniu i zachęca naukowców do pogłębiania badań w tym zakresie. Przyczynią się one do rozwiania wszelkich wątpliwości oraz wyjaśnienia niezbędnych kwestii dotyczących ich spożycia i wpływu na zdrowie człowieka.

WSTĘP

Termin entomofagia (z grec. éntomon – owad i phageín – jeść) staje się w Europie coraz bardziej popularny, jednak jeszcze nie dla wszystkich jest znany, a oznacza spożywanie przez ludzi owadów, zarówno pod postacią jaj, larw, poczwarek, jak i dorosłych osobników (RAMOS-ELORDUY I IN., 1997; VAN HUIS I IN., 2013).Obecnie w całej Europie oraz w Stanach Zjednoczonych trwa debata na temat wykorzystania owadów w naszej diecie, do której włączają się zarówno poszczególne państwa jak i organizacje międzynarodowe, takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) (VAN HUIS I IN., 2013). Już kilka lat temu Komisja Europejska zaczęła zachęcać do spożywania insektów, ponadto finansowane są kolejne projekty badawcze dotyczące ich konsumpcji (RESEARCH AND INNOVATION PROGRAMME FP7), a niektóre państwa wprowadzają własne regulacje prawne, w celu ułatwienia dopuszczenia owadów do spożycia przez ludzi. Przykładem jest Belgijska Agencja ds. Bezpieczeństwa żywności, która wydała oficjalną zgodę na spożycie owadów. Lista obejmuje między innymi amerykańską szarańczę pustynną, larwy mącznika młynarka czy świerszcze (FASFC, 2011).

Wymienia się wiele zalet spożywania owadów skupionych zarówno na aspektach żywieniowych, ale i związanych z ekologią ich produkcji. Wiele gatunków owadów cechuje wysoka zawartość białka, witamin, składników mineralnych (RAMOS-ELORDUY I IN., 2012; RUMPOLD I SCHLÜTER, 2013; ZIELIŃSKA I IN., 2015). Ich hodowla przyjazna jest dla środowiska ze względu na niską emisję gazów cieplarnianych i nie wymaga tak dużej przestrzeni bytowej jak bydło czy trzoda chlewna (OONINCX I DE BOER, 2012). Mimo tych wszystkich zalet, największą przeszkodą w spożyciu insektów przez Europejczyków zdają się być przepisy prawne, jednak Komisja Europejska rozpoczęła prace idące w kierunku zmian w tym aspekcie (ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2015/2283).

Celem niniejszej pracy jest analiza wartości odżywczej owadów jadalnych oraz omówienie zalet ich spożycia na podstawie przeglądu dostępnej literatury poświęconej tej tematyce, a także wskazanie możliwości spożycia owadów przez Europejczyków z uwzględnieniem obowiązującego prawa Unii Europejskiej.