- Biochemia
- Biofizyka
- Biologia
- Biologia molekularna
- Biotechnologia
- Chemia
- Chemia analityczna
- Chemia nieorganiczna
- Chemia fizyczna
- Chemia organiczna
- Diagnostyka medyczna
- Ekologia
- Farmakologia
- Fizyka
- Inżynieria środowiskowa
- Medycyna
- Mikrobiologia
- Technologia chemiczna
- Zarządzanie projektami
- Badania kliniczne i przedkliniczne
Białko cystatyny C jako marker filtracji kłębuszkowej
Budowa białka
Cystatyna C (Cys-C) jest drobnocząsteczkowym białkiem, które należy do grupy tzw. inhibitorów proteinaz cysteinowych, wytwarzanym przede wszystkim przez wszystkie komórki jądrzaste organizmu ze stałą prędkością i wydzielanym do płynów ustrojowych. Stężenie Cys-C w surowicy krwi wykazuje niewielkie wahania w ciągu doby [10].
Ludzka Cys-C kodowana jest przez gen CST3, należący do genów typu „housekeeping”. Gen ten zlokalizowany jest na chromosomie 20 (20p11.2) i składa się z 4 500 par zasad, zawierający 3 eksony i 2 introny [9].
Dojrzała aktywna postać Cys-C jest nieglikozylowanym łańcuchem polipeptydowym (składającym się ze 120 reszt aminokwasowych). Stężenie białka w surowicy nie zależy od płci czy wieku, a jedynie od wielkości tzw. przesączania kłębuszkowego (ang. GFR- glomerular filtration rate) [1], [5], [9].
Przesączanie kłębuszkowe to część krwi przepływającej przez nerki, która ulega przefiltrowaniu przez wszystkie czynne kłębuszki obu nerek. GFR określa się podając, jaka objętość krwi przesącza się przez nerki w ciągu jednej minuty. Prawidłowe wartości przesączania kłębuszkowego wahają się w granicach 80–120 ml/min [2]. Z uwagi na budowę cząsteczkową (niska masa cząsteczkowa - 13,3 kDa i wysoki punkt izoelektryczny) cystatyna C łatwo ulega przesączaniu kłębuszkowemu. Następnie w kanaliku proksymalnym jest wchłaniana, a dalej katabolizowana, przez co ostatecznie nie powraca do krążenia [3]. Niezmetabolizowana cystatyna (ok. 5%) zostaje wydalona z moczem ostatecznym [11].
W zależności od zastosowanej metody analitycznej normalne wartości cystatyny C w surowicy wynoszą od 0,8 do 1,2 mg/l. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek stężenie białka w surowicy może być przekroczone nawet 2-5 razy w stosunku do wartości prawidłowych [4].
W odkrywaniu właściwości i budowy białka cystatyny mieli również wkład polscy naukowcy z laboratorium prof. M. Jaskólskiego z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, którzy w 2001 roku odkryli nieznane dotąd zjawisko wymiany domen między podjednostkami krystalizujących dimerów peptydu [6].
Podział cystatyn
Cystatyyna była pierwszym białkiem odkrytym w grupie białek zwanych „nadrodziną cystatyn”. Nadrodzina cystatyn to grupa białek pełniących funkcje inhibitorów proteaz cyteinowych, gdzie cystatyna C występuje we wszystkich typach płynów ustrojowych, a całkowity skład poszczególny cystatyn zależy rodzaju płynu ustrojowego i kompartmentu komórki [12].
Tagi: cystatyna C, Cys-C, ocena funkcji nerek, inhibitory proteinaz cysteinowych, marker wydolności nerek
wstecz Podziel się ze znajomymi
Recenzje