- Biochemia
- Biofizyka
- Biologia
- Biologia molekularna
- Biotechnologia
- Chemia
- Chemia analityczna
- Chemia nieorganiczna
- Chemia fizyczna
- Chemia organiczna
- Diagnostyka medyczna
- Ekologia
- Farmakologia
- Fizyka
- Inżynieria środowiskowa
- Medycyna
- Mikrobiologia
- Technologia chemiczna
- Zarządzanie projektami
- Badania kliniczne i przedkliniczne
Cytochrom c – Fizjologia życia i śmierci komórki
CYTOCHROM C W APOPTOZIE, CZYLI ŚMIERĆ KOMÓREK ORGANIZMÓW ZWIERZĘCYCH I ROŚLINNYCH
Rozwój badań nad procesem śmierci komórkowej doprowadził do powstania szeregu systemów jej klasyfikacji. Chociaż nauka wyróżnia przypadkową i regulowaną śmierć komórkową, do której zalicza się programowaną śmierć komórkową, to najczęściej badanym rodzajem jest ten ostatni (GALLUZZI I IN., 2015). Podstawą do wyróżnienia poszczególnych typów PCD dotychczas było jedynie kryterium morfologiczne (VAN DOORN I IN., 2011). W tym zakresie na podstawie obecności ciał apoptotycznych, otoczonych jedną błoną cytoplazmatyczną, wyróżnia się apoptozę (VAN DOORN I IN., 2011), do której, poprzez obecność innych wspólnych cech, analogicznym stał się apoptozo-podobny typ śmierci obecny u roślin, zaś obserwacja pęcznienia i pękania organelli wskazuje na nekroptozę, czyli programowaną nekrozę (GALLUZZI I IN., 2012). W przypadku tworzenia się autofagosomów, które są otoczone dwiema błonami cytoplazmatycznymi, stwierdza się istnienie autofagii (VAN DOORN I IN., 2011). U roślin, na podstawie wystąpienia lub braku rozerwania tonoplastu i degradacji zawartości komórki, wyróżnia się odpowiednio typ autolityczny i nieautolityczny (VAN DOORN, 2011) lub typ wakuolarny i nekrotyczny, odpowiednio jeśli tworzą się, lub nie, wakuole lityczne (VAN DOORN I IN., 2011).
Wiedza o programowanej śmierci komórek zwierzęcych jest znacznie bogatsza niż w przypadku tej u roślin, a najlepiej zbadanym typem programowanej śmierci komórkowej jest już wielokrotnie wspomniana apoptoza, która dotyczy wyłącznie organizmów zwierzęcych, a przede wszystkim ssaków. I to właśnie na podstawie badań tego typu śmierci wykazano istotną w przebiegu tego procesu rolę cyt c (OW I IN., 2008).
Ważnymi białkami enzymatycznymi związanymi z indukcją i kontynuacją przebiegu apoptozy są specyficzne dla reszt kwasu asparaginowego proteinazy cysteinowe – kaspazy, obecne w normalnych warunkach w komórce w postaci nieaktywnych prokaspaz (GREEN, 2000). W grupie tych enzymów wyróżnia się kaspazy efektorowe odpowiedzialne za egzekucję procesu PCD i kaspazy inicjatorowe aktywujące te pierwsze (JIANG I WANG, 2004). Wśród kaspaz inicjatorowych znajduje się kaspaza 9, która po przejściu szeregu przemian w celu jej aktywacji, w szlaku apoptotycznym aktywuje kolejne, np. kaspazę 3, 6 i 7 (DU I IN., 2000).
Indukcja apoptozy może odbywać się przede wszystkim z udziałem dwóch szlaków – wewnętrznego i zewnętrznego (receptorowego), co ma zasadniczy związek z udziałem kaspaz (DONIAK I KAŹMIERCZAK, 2015). Wewnętrzny szlak, w proces aktywacji kaspaz, angażuje mitochondria i substancje w nich zawarte. To właśnie dla wewnętrznego szlaku apoptotycznego jednym z kluczowych zdarzeń jest uwolnienie z mitochondrium cyt c i czynnika indukującego apoptozę (AIF; ang. apoptotic inducing factor) (DU I IN., 2000).
Tagi: cytochrom c, oddychanie wewnątrzkomórkowe, łańcuch transportu elektronów, apoptosom, programowane śmierć komórki
wstecz Podziel się ze znajomymi
Recenzje