Akceptuję
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczone w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności

Zamknij X
Strona główna Artykuły

Udział programowanej śmierci komórkowej w rozwoju organizmów


Proces apoptozy jest głównym elementem rozwoju zarodkowego, między innymi w procesie gastrulacji, zagnieżdżania się zarodka w łożysku (implantacja), a także na etapie morfogenezy związanej z oddzieleniem się poszczególnych tkanek i narządów w rozwijającym się organizmie, w tym wyodrębnianie się mięśni szkieletowych, pęcherzyków płucnych, oskrzeli a także formowanie się komór serca, kłębuszków nerkowych i różnicowania się systemu immunologicznego (Tab. 3)( Yin i współaut., 2009). Apoptoza jest związana z zanikiem błon pławnych pomiędzy palcami, z równoczesnym formowaniem się centralnego układu nerwowego, głównie kory mózgowej i połączeń nerwowych, których jest więcej u rozwijających się płodów niż potrzeba do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Tuż po narodzeniu następuje zanik części komórek nerwowych, które nie nawiązały połączeń synaptycznych z innymi komórkami nerwowymi lub pozostałymi komórkami somatycznymi (Yeo i współaut., 2004). Ponadto z udziałem apoptozy przebiega determinacja płci oraz procesy oogenezy i spermatogenezy, zarówno podczas rozwoju prenatalnego jak i postnatalnego. Z udziałem apoptozy tworzone są również nasieniowody i jajowody. Proces apoptozy jest jednym z elementów chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzhaimera, Parkinsona i choroby Huntingtona. Ponadto apoptozę w płucach może indukować dym tytoniowy, a w wątrobie wirus zapalenia wątroby typu B i C (Yin i współaut., 2009). Apoptoza ma szczególne znaczenie w walce z licznymi nowotworami. Wykorzystując substancje chemiczne zarówno te naturalne jak i syntetyczne, które indukują śmierć tych komórek. Z tego też powodu, prowadzi się liczne badania nad procesem apoptozy, co odzwierciedla się w postaci ogromnej ilości danych zawartych w publikacjach naukowych z dziedziny medycyny i nauk pokrewnych (Vermeulen i współaut., 2005; Stępień i współaut., 2007; Yin i współaut., 2009).

 

Nekroza – Nekroptoza


Dotyczy organizmów zwierzęcych i roślinnych. Przez długi czas uważano, że nekroza jest procesem przypadkowym i niekontrolowanym przez wewnętrzne mechanizmy regulacji procesów komórkowych. Jednakże, obecnie wiadomo (McCall, 2010), że w wielu przypadkach jest to proces w pełni programowany. Dlatego też wprowadzono nowe pojęcie dla tego procesu – nekroptoza (Galluzzi i współaut., 2008; Galluzzi i współaut., 2012). Nekroza w niektórych publikacjach była opisywana także jako nielizosomowy (van Doorn
i współaut., 2005) lub nieautolityczny typ śmierci (van Doorn, 2011).

 

Głównymi metabolicznymi przejawami procesu nekrozy u zwierząt i roślin są reaktywne formy tlenu i utrata wewnątrzkomórkowej homeostazy jonów wapniowych, zaburzenia energetyczne w konsekwencji prowadzące do spadku zawartości ATP, które są odpowiedzialne za sygnalizację tego procesu. Wśród tych elementów należy wymienić także kapaliny, katepsyny i ceramidy, które są odpowiedzialne za rozpad organelli komórkowych i błony komórkowej. Kluczowym czynnikiem inicjacji nekrozy są białka współdziałające z serynowo - treoninowymi receptorami (RIP1; ang. Receptor Interacting Proteins) o aktywności kinazowej. W morfologicznym obrazie nekroza u organizmów zwierzęcych przejawia się pęcznieniem komórek i organelli, głównie mitochondriów, wczesnym pęknięciem błony komórkowej, nie obserwuje się natomiast kondensacji chromatyny. Ten rodzaj śmierci komórkowej, w odróżnieniu od apoptozy, uczestniczy nie tylko w procesach rozwojowych i fizjologicznych, ale także w procesach patologicznych, występujących w chorobach neurodegeneracyjnych oraz podczas infekcji, powodując między innymi ekscytotoksyczność w komórkach nerwowych indukowaną przez jeden z transmiterów – glutaminian oraz jony wapnia wywołując jednocześnie stany zapalne w zdrowych komórkach. W procesie nekrozy-nekroptozy nie funkcjonują typowe dla apoptozy szlaki sygnalizacji. Udział nekrozy w niektórych procesach fizjologicznych obserwuje się na przykład podczas owulacji, śmierci chondrocytów i wymianie komórek w jelicie cienkim (Mayhew i współaut., 1999; Yin i współaut., 2009). Proces nekrozy obserwuje się często w połączeniu z innymi typami śmierci komórkowej, na przykład z apoptozą i autofagią, gdzie nasila ona śmierć komórek w chorobie Alzheimera, Parkinsona i Huntingtona. Nekroza jest jednym z typów śmierci komórkowej, na drodze której umierają komórki nerwowe w wyniku działania silnego czynnika mechanicznego lub chemicznego (Yin i współaut., 2009). U organizmów zwierzęcych, innymi przykładami procesów, w których bierze udział nekroza to choroby powstałe w wyniku niedotlenienia, na przykład śmierć komórek mięśnia sercowego, komórek mózgu, dystrofia mięśni szkieletowych, cukrzyca i jako efekt szeregu różnych infekcji (Tab. 3)(McCall, 2010).

 

Nekroza u roślin to zjawisko, które zasadniczo przejawia się w sposób podobny do tego, jaki obserwuje się u organizmów zwierzęcych (pękanie błony komórkowej, pęcznienie organelli i utrata zawartości komórki), z tą jednak różnicą, że komórki roślinne w swojej budowie posiadają ścianę komórkową, która ogranicza możliwość pęcznienia komórki. Ponadto, u organizmów roślinnych w wyniku śmierci nekrotycznej komórek nie występuje stan zapalny, natomiast pozostałości po zdegradowanej komórce są pochłaniane przez sąsiednie komórki. Ten typ śmierci komórkowej jest często skojarzony z reakcją rośliny na środowiskowe czynniki abiotyczne i biotyczne, które są określane mianem reakcji nadwrażliwości. W przypadku działania czynników abiotycznych, nekroza pojawia się w ciągu kilku minut, podczas gdy w przypadku czynników biotycznych może pojawić się po 24 godzinach (van Doorn i współaut., 2011). W związku z tym, jeśli czynnik środowiskowy prowadzi do uszkodzenia komórki, w wyniku którego następuje natychmiastowa jej śmierć (bez uruchomienia programów genetycznych), to taką nekrozę należy rozumieć jako proces klasyczny, czyli nagły i nieprogramowany, tak jak do niedawna rozumiano pojęcie nekrozy (van Doorn i współaut., 2011).

 


Tagi: programowana śmierć komórkowa, apoptoza, nekroza-nekroptoza, autofagia, śmierć apoptozo-podobna, reakcja nadwrażliwości, katastrofa mitotyczna
Drukuj PDF
wstecz Podziel się ze znajomymi

Recenzje



Informacje dnia: Ograniczenie soli w diecie może być groźne Nie mam jeszcze wniosków na temat pochodzenia Covid-19 Najdokładniejsze systemy satelitarnego transferu czasu Ponad połowa chorych z SARS-CoV2 cierpi na długi covid Zintegrować informacje o logistyce Wystawa "Nie to niebo" Ograniczenie soli w diecie może być groźne Nie mam jeszcze wniosków na temat pochodzenia Covid-19 Najdokładniejsze systemy satelitarnego transferu czasu Ponad połowa chorych z SARS-CoV2 cierpi na długi covid Zintegrować informacje o logistyce Wystawa "Nie to niebo" Ograniczenie soli w diecie może być groźne Nie mam jeszcze wniosków na temat pochodzenia Covid-19 Najdokładniejsze systemy satelitarnego transferu czasu Ponad połowa chorych z SARS-CoV2 cierpi na długi covid Zintegrować informacje o logistyce Wystawa "Nie to niebo"

Partnerzy

GoldenLine Fundacja Kobiety Nauki Job24 Obywatele Nauki NeuroSkoki Portal MaterialyInzynierskie.pl Uni Gdansk MULTITRAIN I MULTITRAIN II Nauki przyrodnicze KOŁO INZYNIERÓW PB ICHF PAN FUNDACJA JWP NEURONAUKA Mlodym Okiem Polski Instytut Rozwoju Biznesu Analityka Nauka w Polsce CITTRU - Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu Akademia PAN Chemia i Biznes Farmacom Świat Chemii Forum Akademickie Biotechnologia     Bioszkolenia Geodezja Instytut Lotnictwa EuroLab

Szanowny Czytelniku!

 
25 maja 2018 roku zacznie obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r (RODO). Potrzebujemy Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przechowywanych w plikach cookies. Poniżej znajdziesz pełny zakres informacji na ten temat.
 
Zgadzam się na przechowywanie na urządzeniu, z którego korzystam tzw. plików cookies oraz na przetwarzanie moich danych osobowych pozostawianych w czasie korzystania przeze mnie ze strony internetowej Laboratoria.net w celach marketingowych, w tym na profilowanie i w celach analitycznych.

Kto będzie administratorem Twoich danych?

Administratorami Twoich danych będziemy my: Portal Laboratoria.net z siedzibą w Krakowie (Grupa INTS ul. Czerwone Maki 55/25 30-392 Kraków).

O jakich danych mówimy?

Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług w tym zapisywanych w plikach cookies.

Dlaczego chcemy przetwarzać Twoje dane?

Przetwarzamy te dane w celach opisanych w polityce prywatności, między innymi aby:

  • dopasować treści stron i ich tematykę, w tym tematykę ukazujących się tam materiałów do Twoich zainteresowań,

  • dokonywać pomiarów, które pozwalają nam udoskonalać nasze usługi i sprawić, że będą maksymalnie odpowiadać Twoim potrzebom,

  • pokazywać Ci reklamy dopasowane do Twoich potrzeb i zainteresowań.

Komu możemy przekazać dane?

Zgodnie z obowiązującym prawem Twoje dane możemy przekazywać podmiotom przetwarzającym je na nasze zlecenie, np. agencjom marketingowym, podwykonawcom naszych usług oraz podmiotom uprawnionym do uzyskania danych na podstawie obowiązującego prawa np. sądom lub organom ścigania – oczywiście tylko gdy wystąpią z żądaniem w oparciu o stosowną podstawę prawną.

Jakie masz prawa w stosunku do Twoich danych?

Masz między innymi prawo do żądania dostępu do danych, sprostowania, usunięcia lub ograniczenia ich przetwarzania. Możesz także wycofać zgodę na przetwarzanie danych osobowych, zgłosić sprzeciw oraz skorzystać z innych praw.

Jakie są podstawy prawne przetwarzania Twoich danych?

Każde przetwarzanie Twoich danych musi być oparte na właściwej, zgodnej z obowiązującymi przepisami, podstawie prawnej. Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych w celu świadczenia usług, w tym dopasowywania ich do Twoich zainteresowań, analizowania ich i udoskonalania oraz zapewniania ich bezpieczeństwa jest niezbędność do wykonania umów o ich świadczenie (tymi umowami są zazwyczaj regulaminy lub podobne dokumenty dostępne w usługach, z których korzystasz). Taką podstawą prawną dla pomiarów statystycznych i marketingu własnego administratorów jest tzw. uzasadniony interes administratora. Przetwarzanie Twoich danych w celach marketingowych podmiotów trzecich będzie odbywać się na podstawie Twojej dobrowolnej zgody.

Dlatego też proszę zaznacz przycisk "zgadzam się" jeżeli zgadzasz się na przetwarzanie Twoich danych osobowych zbieranych w ramach korzystania przez ze mnie z portalu *Laboratoria.net, udostępnianych zarówno w wersji "desktop", jak i "mobile", w tym także zbieranych w tzw. plikach cookies. Wyrażenie zgody jest dobrowolne i możesz ją w dowolnym momencie wycofać.
 
Więcej w naszej POLITYCE PRYWATNOŚCI
 

Newsletter

Zawsze aktualne informacje